Tiếp đón sứ Tàu

ĐÓN SỨ TÀU

Nghe tin triều đình nhà Thanh cử sứ giả sang nước ta để giao lưu văn hóa, lại biết rằng đó là những kẻ hợm hĩnh, khoe chữ nên triều đình nước ta cử Trạng Quỳnh và Đoàn Thị Điểm nghênh tiếp ngay từ biên giới.

Sứ giả xuống đò của Quỳnh. Khi đò đến giữa sông, một tên trong nhóm sứ Tàu vô ý vãi trung tiện nghe một tiếng “bủm”. Không những không thấy xấu hổ mà hắn còn vênh váo đọc một câu chữa thẹn xấc xược:
Lôi động Nam bang (Sấm động nước Nam)
Cả bọn sứ Tàu nghe thế khoái chí cười ha hả.
Quỳnh đang cầm chèo, cố tình làm cho thuyền dập dình nghiêng ngả kiểu sắp đắm đến nơi, bọn sứ Tàu sợ quá liền ngồi co cụm lại với nhau , Quỳnh liền đứng dậy vạch quần đái vòng cầu qua đầu sứ giả , vừa đái vừa đối lại:
Vũ qua Bắc quốc (Mưa qua nước Bắc)
Tên sứ Tàu giận sôi máu, hung hăng định "ăn thua" với Quỳnh, Quỳnh liền thủ thế cầm cán chèo rồi mắng:
“Tiền phát lôi, hậu phát vũ, thiên địa chi lý nại hỉ ”
(Có sấm động trước, thì sau ắt phải có mưa, quy luật trời đất là thế chứ nhỉ )
Cả bọn sứ Tàu sửng sốt nhìn nhau, không thốt được một lời vì câu đối đáp quá chuẩn của anh lái đò, chúng hậm hực nghẹn tận cổ,  cố ngậm miệng để qua sông.
Sứ Tàu lên bờ, đi ngang quán hàng (mà Đoàn Thị Điểm đã trong vai chủ quán), thấy cô gái xinh xắn ngồi bán, liền nháy nhau kéo vào uống nước. 
Cô chủ quán mặc váy, không biết vô tình hay hữu ý "hớ hênh" co đầu gối lên, sứ Tàu "soi thấy cái ấy" liền buông lời bỡn cợt, rất chi là "văn chương":
“Nam bang nhất thốn thổ, bất tri kỷ nhân canh”
(Một "tấc đất" nước Nam mà không biết bao nhiêu người "cày cấy"- ý cho rằng đàn bà nước Nam lẳng lơ, đĩ thõa)
Cả bọn sứ Tàu cười hềnh hệch vì vế đối vừa tả thực lại vừa có ý châm chọc rất sâu sắc.
Bà Điểm đang nhai trầu, nhổ toẹt một bãi, thản nhiên đọc:
“Bắc quốc chư đại phu, giai do thử đồ xuất”
(Các quan quyền phương Bắc đều từ chỗ đó mà ra cả )
Nghe xong câu ấy, cả bọn há hốc miệng nhìn cô chủ quán, Chúng không thể ngờ rằng một người bán nước bên đường mà lại có sức học uyên thâm và ứng đối mau lẹ đến thế. Chúng hỏi cô chủ quán: 
- Tài văn chương ứng đối như cô thì nước Nam có được mấy người ? 
"Cô chủ quán" bèn nói dóng:
- Ôi dào, cái ngữ như chúng tôi thì ở nước Nam cứ gọi là lấy đấu mà đong, lấy xe mà chở. Ông Quỳnh bà Điểm còn gấp trăm gấp nghìn chúng tôi ấy chứ.
Đoàn sứ Tàu nghe nói thế, rất ái ngại, kháo nhau: Chỉ thằng lái đò và con mụ bán hàng mà đã có tài ứng đối siêu phàm như thế rồi, thì nghe nói ông Quỳnh bà Điểm còn tài đến đâu, nếu đến "giao lưu" mà không thắng được họ thì cũng mất thể diện của ĐẠI QUỐC. Bàn tính một lúc, chúng viện lý do đau ốm nên đành phải về nước điều trị, hủy chuyến đi BANG GIAO VĂN HÓA

Vũ Thế Khanh ST